Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Merkezi 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu uyarınca 26 Ağustos 2014’te Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu kararıyla resmi olarak kurulmuştur.
19 Aralık 2014’te Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsü ilk toplantısını gerçekleştirmiştir. Birçok üniversiteden akademisyenin katıldığı toplantıda “Türkiye’de Alevîlik Bektaşîlik” çalışmaları ve konuyla ilgili yapılan tüm akademik araştırmalar detaylı bir şekilde değerlendirilmiştir.
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Türkiye’de’ Hacı Bektaş Veli’ ile ilgili ‘Araştırma Enstitüsü’ olan tek üniversitesidir. Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsü 26.08.2014 tarih ve 29100 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2014/6728 sayılı kanunla Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğüne bağlanmıştır. Kuruluşundan bugüne kadar aktif bir şekilde çalışan enstitümüz 2018-2019 eğitim-öğretim yılında “Alevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı” adı altında yüksek lisans programı açarak eğitim ve öğretimine başlamıştır. Bugün Enstitümüzde 2 Profesör, 3 Doçent, 8 Doktor öğretim üyesi, 1 Araştırma görevlisi ve 18 öğrenciyle eğitim ve öğretime devam etmektedir. Enstitümüz genelde Alevilik ve Bektaşiliğin tarihi, edebi ve sosyolojik boyutunu inceleyerek bilim dünyasına yeni bakış açıları kazandırırken özelde ise Hacı Bektaş Veli’nin hayatı, eserler ve öğretilerini bilimsel ölçeklerde araştırıp toplumun hizmetine sunmaktadır. Bu konuyla ilgili sadece Türkiye’de değil dünyanın değişik yerlerinde Bektaşi geleneği ve felsefesi ile ilgili, Bektaşiliğin oluşturmuş olduğu tasavvufi yol ile ilgili çalışmaları takip edilerek onların yeni bir vizyon oluşturmasına ve Bektaşiliğin yeniden bir ışık olup önümüze düşmesini sağlayacak çalışmalar üretmek gayretindedir.